Terugblik Webinar: Ondergrondse waterberging
Ondergrondse waterberging: zoetwater opslaan voor droge tijden
Tijdens het Praktijkkennisuurtje van donderdagavond 16 oktober stond het thema ondergrondse waterberging (OWB) centraal. Hans Merton (Acacia Water) gaf een toelichting op deze innovatieve oplossing, die boeren en tuinders kan helpen om beter om te gaan met de toenemende droogte en verzilting.
Water opvangen als het er is
Ondergrondse waterberging maakt het mogelijk om in natte periodes overtollig drainagewater op te vangen en dit in droge tijden weer te benutten. Door klimaatverandering worden vaker perioden van droogte, watertekort en verzilting verwacht. “Er is genoeg water,” aldus Merton, “maar het valt op het verkeerde moment.” Met OWB kan dat overschot tijdelijk worden opgeslagen in de ondergrond.
Twee opslagsystemen
Acacia Water heeft twee opslagsystemen ontwikkeld: een verticaal en een horizontaal systeem. Bij het ontwerp spelen factoren als hydrologie en ondergrond, techniek en dimensionering, en waterkwaliteit en milieu-eisen een belangrijke rol. Ondergrondse waterberging draagt niet alleen bij aan de zoetwatervoorziening, maar ook aan:
- Vermindering van afstroming van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewatersysteem;
- Minder piekafvoer naar het oppervlaktewatersysteem;
- Het behalen van overheidsdoelen op het gebied van waterkwaliteit en klimaatadaptatie.
Lessen uit de praktijk
In Nederland werkt Acacia Water momenteel aan drie pilotprojecten: in Texel, Boskoop (Zuid-Holland) en Termunten (Groningen). Deze pilots leveren waardevolle inzichten op over techniek en vergunningverlening.
Zoete Toekomst Texel
Op Texel wordt sinds 2022 water opgeslagen aan de Hoofdweg.
Na drie jaar opslaan bleek meer dan 50% van het in de winter geïnfiltreerde water terug winbaar.
De installatie bestaat uit twee horizontale boringen tot 280 meter op ca 13 meter diepte. Onder de afsluitende deklaag is hier een robuuste zoetwaterbel ontstaan.
De tweede locatie aan de Postweg start dit jaar met wateropslag, aan de Postweg wordt met een verticaal systeem gewerkt.
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier verleende voor de onderzoek-pilot een gedoogbeschikking; inmiddels worden binnen het project de eerste stappen gezet op weg naar een omgevingsvergunning.
Boskoop
De pilotlocatie aan de Insteek in Boskoop ligt op percelen met pottenteelt. Hier wordt nog getest met de zuivering van gewasbeschermingsmiddelen, nitraat, fosfaat en PFAS.
Er is nog geen water geïnfiltreerd; de ontwerpvergunning is in voorbereiding.
Vergunningverlening en economie
De pilots laten zien dat waterschappen verschillend omgaan met vergunningverlening voor ondergrondse waterberging. Inpassing van OWB binnen de waterschap-verordeningen vormt een aandachtspunt voor de toekomst.
Op Texel is gebleken dat de investering zich kan terugverdienen: dankzij minder droogte- en verziltingsschade zijn meeropbrengsten vastgesteld tussen de 10% tot 22% in poot- en consumptieaardappelen.
Vooruitblik
Ondergrondse waterberging biedt veelbelovende kansen voor een toekomstbestendige agrarische sector. De komende jaren zullen praktijkervaringen verder helpen bij de uitrol en opschaling van deze techniek.
Het kenniscluster SALTA wil de brug slaan tussen praktijk, onderzoek en beleid. Met het organiseren van dit Webinar draagt SALTA bij aan kennisdeling en bewustwording over zoetwaterbeschikbaarheid en verzilting.