Sfeerverslag praktijkcoach SALTA Fryslân

Als praktijkcoach voor SALTA in Fryslân richt ik me op iets wat je niet altijd met het blote oog ziet, maar wat in de toekomst een steeds groter probleem kan worden: verzilting. Door het nemen van bodemmonsters en het meten van zout in sloten en drains probeer ik samen met boeren de vinger aan de pols te houden. We hebben op dit moment nog geen goed beeld van hoe zout de landbouwbodems in Fryslân precies zijn, en in welke mate dit negatieve consequenties heeft voor onze teelten.

Verzilting en zoetwaterbeschikbaarheid worden steeds urgenter. In de zomer, wanneer het neerslagtekort oploopt, is zoet water een beperkende factor voor een goede oogst. Niet overal in Fryslân is voldoende oppervlaktewater van de juiste kwaliteit beschikbaar om te kunnen beregenen. Veel boeren hebben al een EC-meter om het zoutgehalte in het oppervlaktewater te meten. Maar tot wanneer kun je dat water nog gebruiken? En wat gebeurt er daarna met het zout in de bodem?

Om deze vragen te beantwoorden volg ik meerdere percelen in het noorden van Fryslân. Ik steek monsters op verschillende dieptes om verschillen in zoutgehalte tussen de bodemlagen te meten. Door dit meerdere keren per jaar te doen, krijgen we inzicht in hoe het zout zich gedraagt tijdens en na het groeiseizoen. Verdwijnt het in de winter? Of blijft het hangen in de bouwvoor?

Daarnaast nemen we oppervlaktewatermonsters en als de drains lopen ook drainmonsters. Zo krijgen we een completer beeld van de verzilting van het water en hoe dit gedurende het seizoen verandert. De meetresultaten helpen boeren om bewuster keuzes te maken: Moet ik überhaupt wel beregenen? Wat is de invloed van beregenen met brak water op mijn bouwvoor?

Wat deze coachrol zo mooi maakt, is dat het werk ontzettend praktisch is. We staan in het veld: Wat zie jij op je perceel? Wat vertelt de meting ons? Waar verwacht je veel zout? Het gesprek dat daarop volgt is waardevol, want het verbindt praktijkervaring met kennis en inzicht van de metingen.

Door verzilting zichtbaar en bespreekbaar te maken, kunnen we beter anticiperen op de toekomst. Zodat we ook in de toekomst onze teelten in de benen kunnen houden.

Sjoerd van der Meulen

Projectleider Bodem & Water LTO Noord