De vergeten waterbron die ‘effluent’ heet
Het effluent van communale en industriële waterzuiveringsinstallaties wordt steeds schoner. Kan het niet hoogwaardiger worden hergebruikt dan lozen op rivieren en zee? Tijdens Aquatech bleek op een workshop van branchevereniging ENVAQUA dat er, naast succesverhalen, ook belemmeringen zijn.
Waterschappen gaan dagelijks wateroverlast tegen en bestrijden daarmee deels de droogte, die door klimaatverandering meer voorkomt. Maar zij hebben ook een ‘vergeten’ waterbron in handen, namelijk het effluent van zuiveringsinstallaties van huishoudelijk afvalwater. Daarover organiseerde branchevereniging van watertechnologiebedrijven Envaqua een workshop begin november tijdens Aquatech, onder leiding van ENVAQUA-directeur Ignaz Worm.
Verschillende lozingstarieven
Op de workshop bleek dat soms voor de hand liggende hergebruiksdoelen niet zomaar slagen. Bij conservenfabriek Coroos in Kapelle bijvoorbeeld. Het hoog kwalitatieve spoelwater van de sperziebonen en andere groente zuiveren en lozen we op de Westerschelde, vertelt Wouter de Buck van REWIN: ‘Wij proberen 600 duizend kubieke meter per jaar vast te houden en beschikbaar te maken voor boeren in de omgeving’. Daartoe maakte adviesbureau Sweco een plan voor een al bestaande sloot, maar dat plan blijft liggen. ‘Het is voor het bedrijf twee keer zo goedkoop om te lozen op de Westerschelde dan in de sloot. Dat zijn de verschillen in de lozingstarieven van Rijkswaterstaat (Westerschelde) en het waterschap Scheldestromen (sloot)’, aldus De Buck.
Afvalwater opnieuw inzetten
Het afvalwater moet steeds schoner. De EU stelt medicijnresten en hormoonverstorende stoffen uit afvalwater halen verplicht, officieel vóór 2027. Deze zogeheten vierde trap levert straks op alle 316 Nederlandse installaties een nóg zuiverder effluent, dat verspreid en decentraal beschikbaar is. Is er met dit steeds betere afvalwater niet iets mooiers te doen dan het in zee te lozen?
Volgens de Waterfabriek, een samenwerkingsverband van waterschappen, wel. De kosten dragen de waterschappen, en dus de burgers en bedrijven. Als een afnemer van het opgewerkte rioolwater zich binnen tien kilometer bevindt van een rioolwaterzuivering, kan het gezuiverde effluent voor een paar dubbeltjes als landbouwirrigatie dienen. Met meer geld is er koelwater, proceswater voor de industrie of gietwater voor de glastuinbouw van te maken.
Dow Benelux
De casus van Coroos zou eens door Dow moeten worden bekeken. Want er zijn ook succesverhalen, vertelde René Didde, gezien de vele voorbeelden uit zijn boek ‘Nederland Droogteland.’ Dow Benelux, voorheen Dow Chemical, behoort tot de grootste waterverbruikers van Nederland en is afhankelijk van de aanvoer van het spaarbekken bij de Biesbosch.
Het bedrijf hergebruikt eigen afvalwater en voorziet zo in een derde van de proceswatervraag; het koelt de stoom uit productieprocessen en condenseert het tot water. Dow zet koelwater in uit de Westerschelde en vangt regenwater op bestemd als bluswater.
Ook de rwzi van waterschap Scheldestromen zuivert straks de helft van het afvalwater van de huishoudens uit Terneuzen en omgeving.
Waterharmonica
In Vlaardingen bouwt Hoogheemraadschap van Delfland naast de waterzuiveringsinstallatie Groote Lucht een heuse ‘zoetwaterfabriek’. Men wil 25 miljoen kuub verregaand gezuiverd afvalwater zigzaggend door een rietveld, ofwel waterharmonica, leiden en verrijken met zuurstof en waterleven en daarna recreatiegebied Krabbeplas vrijwaren van blauwalg. De recreanten zwemmen daar straks dus in hun ‘eigen plas’. Ook helpt het gezuiverde effluent daarna het zoute water uit de bodem de kop in te drukken.
Businesscase
Zo ver is het met Blue Water in Westland nog niet gekomen, meldt Guus Meis van LTO Glastuinbouw op de workshop. ‘Tuinders hebben vooral in de zomer te weinig gietwater’, zegt Meis. En dat is hier door een hoog zoutgehalte in de bodem niet voorhanden.’ Al in 2012 werd duidelijk dat in een kas met gezuiverd effluent van de rwzi Harnaspolder tot 95 procent van de medicijnresten en gewasbeschermingsmiddelen kon worden verwijderd. ‘De ene helft van de kastomaten kreeg regenwater en de andere helft het gezuiverde effluent. De proef toonde geen verschil in tomatengrootte, rijpheid en rijpingstijd’, aldus Meis. Maar de aanleg van een distributienet maakte de businesscase niet rond. ‘Verder doet het imago dat je groente als spinazie met effluent begiet, de casus ook geen goed. ‘Ook hier moeten we nog beter en breder samenwerken met het waterschap om het effluent verder te zuiveren tot gietwater.’
Boek ‘Nederland Droogteland’
